Powołanie do spadku może odbyć się wyłącznie za pomocą jednej z dwóch dróg. Rodzaje dziedziczenia określane są również jako tytuł do spadku lub źródło powołania. Dzięki ustaleniu podstawy dziedziczenia możliwe jest określenie, kto i w jakiej części dziedziczy spadek. Zgodnie z polskim prawem wyróżnia się dwa rodzaje dziedziczenia: powołanie do spadku z ustawy oraz powołanie do spadku z testamentu. W związku z wymienionym majątek może być dziedziczony na jeden z trzech sposobów: dziedziczenie na podstawie ustawy, dziedziczenie na podstawie testamentu, lub częściowe dziedziczenie na podstawie ustawy i testamentu.
Czym różni się od siebie dziedziczenie ustawowe oraz dziedziczenie testamentowe?
Z dziedziczeniem ustawowym można spotkać się najczęściej. Jest to spowodowane tym, że nadal nie każdy zostawia po sobie testament. Ten rodzaj dziedziczenia obowiązuje również w sytuacjach, kiedy istniejący testament okazał się nieważny, gdy któryś ze spadkobierców odrzuci spadek lub kiedy w testamencie ujęto jedynie część masy spadkowej. Zgodnie z dziedziczeniem spadkowym spadkodawca nie ma możliwości wskazania konkretnej grupy spadkobierców.
Zgodnie z zapisami w Kodeksie cywilnym, z góry określona jest kolejność oraz wysokość udziału poszczególnych osób powołanych do spadku. Do spadkobierców ustawowych zalicza się:
- Małżonka spadkodawcy oraz jego dzieci – w sytuacji, kiedy dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, jego udział zostaje podzielony pomiędzy jego dzieci, czyli wnuki spadkodawcy,
- Rodziców spadkodawcy oraz małżonka – dziedziczenie przez rodziców ma miejsce wyłącznie w sytuacji, kiedy spadkobierca nie miał dzieci. Jeżeli jeden z rodziców nie dożył otwarcia spadku, jego przydział powinien zostać rozdzielony pomiędzy rodzeństwo spadkodawcy,
- Tylko małżonka spadkodawcy – ma to miejsce w sytuacji, kiedy spadkodawca nie ma dzieci, rodziców, rodzeństwa oraz dzieci rodzeństwa,
- Dziadków spadkodawców – w chwili, kiedy spadkodawca nie ma zstępnych, małżonka, rodzeństwa, rodziców ani zstępnych rodzeństwa,
- Skarb Państwa lub gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy – tę opcję wykorzystuje się jedynie w sytuacjach, kiedy spadkodawca nie ma żadnych spadkobierców ustawowych.
Dziedziczenie testamentowe polega na spisaniu przed śmiercią dokumentu zwanego testamentem. W nim spadkodawca może zapisać swój majątek wybranej osobie lub osobom, niezależnie od tego, czy są one z nim spokrewnione. Warto pamiętać, że ważny testament ma pierwszeństwo przed ustawą i wynika to z Kodeksu Cywilnego. Osoba pisząca testament może określić również wielkość udziałów poszczególnych osób przejmujących jego majątek.
